Raghubir Singh sinh năm 1942 tại Jaipur trong gia đình có truyền thống chụp hình nền điện thoại đẹp thuộc dòng dõi quý tộc Rajput. Thời còn đi học, ông phát hiện ra quyển ảnh gái đẹp Việt Nam và Beautiful Jaipur – một quyển sách ảnh của Cartier Bressonxuất bản năm 1948. Ít ai biết đến cuốn sách ảnh những câu nói hay này của Bresson, nhưng chính nó đã khơi dậy niềm đam mê nhiếp ảnh trong Raghubir.

Ban đầu Raghubir chuyển đến sống ở Calcutta để kinh doanh trà, nối gót ông anh cả. Nhưng bản chất hơi khác so với đại gia đình quý tộc nên Raghubir kinh dinh không thành.  Khi thất bại rồi, ông quyết định theo nghề nhiếp ảnh mình yêu thích. Sau một thập kỷ chu du dọc sông Hằng, Raghubir xuất bản tập sách ảnh trước nhất có tên Ganges vào năm 1974. dù rằng những tác phẩm ban sơ của Raghubir lấy cảm hứng từ ảnh chụp Ấn Độ đen trắng của Henri Cartier-Bresson, nhưng Raghubir lại chọn chụp ảnh màu – vốn ăn nhập hơn để ghi lại màu sắc ranh tại Ấn.

Một tác phẩm của Raghubir trong bộ “Ganges” (sông Hằng)

Raghubir Singh tin rằng để khắc họa nên câu chuyện đầy mê hoặc về cuộc sống con người hay thế giới xung quanh, điều cần có chẳng phải là kĩ thuật lẫn sự thí nghiệm, mà là ảnh “thực”, chụp ngay tầm mắt, càng giống với những gì ông thấy càng tốt. Raghubir thích ống kính cỡ 35 mm 50mm và 85mm hơn là loại 150mm. Ông cũng thích ảnh màu. cốt vì ông yêu giang sơn mình và Ấn Độ luôn tràn đầy sắc màu.

Tôi gặp Raghubir Singh lần đầu vào năm 1987 tại Calcutta. Thời đó tôi là một tay nhiếp ảnh non nớt nhưng ôm lắm ý tưởng táo tợn – tôi muốn xuất bản một cuốn sách ảnh về Sikkim (tỉnh nhỏ phía Tây Bắc Ấn Độ)! Tôi đã chụp ảnh ở Sikkim trong khoảng một năm. Vốn là fan hâm mộ Raghubir Singh từ lâu, tôi đặc biệt thích sách ảnh của ông về sông Hằng, và sau đó là bộ ảnh về Calcutta.

Sau nhiều khó khăn tôi đã sắp đặt được một buổi hẹn gặp Raghubir tại tư gia ở Calcutta của nhà sử học RP Gupta – người đã viết lời mở màn cho quyển sách ảnh đầu tiên của Raghubir về tỉnh thành này. Tôi quyết định mang theo máy chiếu slide cùng 30 đến 40 bức ảnh đẹp nhất mà tôi chụp.

Purnima Dutta – em dâu của RP – đã giới thiệu tôi cho Raghubir. Lúc bắt tay, ông nhìn tôi qua cặp kính viền đen dày với vẻ mặt khá nghiêm nghị. Tôi hoay hoay lắp đặt máy chiếu. Thời gian ngắm slide ảnh kéo dài khoảng 10 phút. xong, tôi nhìn Raghubir và cười ngố. Ông ấy đáp lại bằng ánh nhìn sắt lạnh rồi nói: “Ảnh của cậu còn thô quá”. một đôi phút sau ông tiếp lời: “Hãy đến gặp tôi tại khách sạn vào tuần sau”.

Tôi đến khách sạn Kenilworth trước giờ hẹn. Một vài giây sau khi đồng hồ điểm 7 giờ, tôi gọi lên phòng ông ấy và một giọng nói cộc cằn bảo tôi đi lên.

Raghubir rải ảnh của tôi đầy trên giường và ngồi nhìn. Ông gật đầu với tôi, chẳng nói chẳng rằng, liên tục xem ảnh. Tôi nhận ra ông đang loại bỏ ắt những bức chụp với tốc độ rất nhanh. Trong gần trăm tấm ông chỉ chọn khoảng hai hay ba tấm. Raghubir vẫy tay bảo tôi ngồi xuống ghế.

Ông đột ngột bắt đầu cuộc chuyện trò: “Hình dáng, họa tiết và chất liệu”, ông nói. “Đừng bao giờ quên những thứ này, không thì cậu sẽ chẳng bao giờ trở nên một nhiếp ảnh gia giỏi cả”. Ông nhìn xuống chồng ảnh bị loại. “ Nếu cậu nhìn vào những ảnh này câu sẽ thấy rằng chúng thiếu ít ra một trong số những tiêu chí trên”.

Tôi hỏi ông dùng máy ảnh gì. Ông chỉ một chiếc máy Nikon nhỏ, loại FA và một ống kính 35mm có tiêu cự nhất quyết. “Tôi đã tối giản lại bộ đồ nghề xuống còn một máy và một ống kính. Nếu ống kính ấy chẳng thể chụp cảnh nào đó ra hồn thì tôi không chụp. Hầu hết những lúc đi trên các con phố Calcutta, tôi chụp ảnh mà chẳng ai nhận ra tôi đang chụp cả. Ta cần phải trở thành một phần của bức ảnh hơn là chụp với nhân cách của một người dưng cuộc nhìn vào”.

Câu nói của Robert Capa – nhiếp ảnh gia chiến tranh vĩ đại – vang lên trong tâm não tôi: “Nếu ảnh của bạn chưa tốt, thì có nghĩa bạn đứng chưa đủ gần”.

Tôi không bao giờ gặp lại Raghubir lần nữa. Quyển sách ảnh thứ hai về Calcutta của ông được đón nhận nhiệt tình, theo sau là những tác phẩm về Bombay, tuyến đường Grand Trunk và bất thần nhất là bức ảnh chụp chiếc xe Ambassador – một tác phẩm đã đi vào lịch sử. Vào tháng 4. 1999, tôi đã rất sốc khi hay tin Raghubir vừa tốn đột ngột sau cơn đau tim nghiêm trọng tại New York. Khi mất, ông chỉ mới 56 tuổi.

Nguồn Soi